ปรากฏการณ์ของภาพยนตร์ที่สร้างเลียนแบบพล็อตหนังหรือหน้าหนังกันนั้น ไม่ใช่เรืองใหม่แต่อย่างใด มีมาตั้งแต่ยุคโบราณแล้ว เหตุก็เพราะว่ามันเป็นสูตรสำเร็จชนิดนึง ซึ่งถ้าภาพยนตร์รูปแบบใดประสบความสำเร็จด้านรายได้หรือสามารถสร้างกระแสความชื่นชมจากนักวิจารณ์ได้ หรือไปได้รางวัลจากสถาบันที่เป็นที่ยอมรับขึ้นมา ก็จะเกิดกระแสที่ลอกเลียนแบบ หรือสร้างตามๆ กันออกมา เป็นกระบิ หรือเป็นโขลงเลยก็ว่าได้ ยกตัวอย่าง ภ.ฮอลลีวู้ดก่อน เช่น ยุคหนังเงียบและตลก (ฟิมล์นัวร์) ,ยุคหนังคาวบอยหรือ western film ,ยุคหนังเพลง (มิวสิคัลและเต้นรำ) ,ยุคหนังการ์ตูนวอลลท์ดิสนีย์ ,ยุคหนังพีเรียด (อิงประวัติศาสตร์ หรือ epic film ) ยุคหนังดราม่า (หนังรัก,หนังโศกนาฏกรรม,หนังฆาตกรรม,อัตชีวประวัติ) ,ยุคหนังแอ็คชั่น (ประเภทคู่หู, สืบสวนสอบสวน, หักมุม หรือสไตล์ฮีโร่ที่สร้างจากการ์ตูน) ,ยุคหนังสงคราม ,ยุคหนังเขย่าขวัญ (หนังผี,หนังฆาตกรโรคจิต) , ยุคหนังไซไฟ, ยุคหนังคอมเมดี้ (รักโรแมนติก,ตลกไร้สาระ) และปัจจุบันยุคหนังแอนิเมชั่น ,ยุคหนัง 3 มิติ ฯลฯ มาทางด้านหนังไทยกันบ้าง ยุคอดีต ก็เช่น ยุคหนังบู๊ (ระเบิดภูเขา เผากระท่อม) ยุคหนังวัยรุ่น (แนวกระโปรงบานขาสั้น,ม.6 ห้องครูวารี,ฉลุย,สยึ๋มกึ๋ย) ของฮ่องกง ก็เช่น ยุคหนังเจ้าพ่อทั้งหลาย ส่วนญี่ปุ่น ก็เช่น ยุคหนังซามูไรทั้งหมด
พอมายุคปัจจุบัน ความเจริญก้าวหน้า และพัฒนาการทั้งด้านโปรดักชั่น การแสดง บทและพล็อตหนัง รวมไปถึงรสนิยมคนดู และวิวัฒนาการทางด้านโรงภาพยนตร์ การจัดทำหนังในรูปแบบวีดีโอ วีซีดี ดีวีดี ไปจนกระทั่งเป็นไฟล์ และในอินเตอร์เน็ต ทำให้แนวของหนังไม่สามารถถูกควบคุมให้จำกัดอยู่แต่เพียงประเภทเดียวกัน เกิดการแข่งขันอย่างสมบูรณ์จากผู้สร้างไม่ว่าจะเล็กหรือใหญ่ และจำนวนของผู้สร้างก็มีมากขึ้น กลายเป็นตลาดเสรีและเป็นการแข่งขันกึ่งสมบูรณ์ ผู้ชมมีสิทธิ์เลือกที่จะชมหนังในเวลาเดียวกันได้หลากหลาย ได้แบบเรียลไทม์คือหนังใหม่ต้องดูในโรงภาพยนตร์เท่านั้น หรือหนังเก่ามาหน่อยก็สามารถหาชมหรือดูเป็นในรูปของดีวีดี หรือดูทางยูทูป หรือในเคเบิ้ลทีวีก็ได้ จึงน่าจะหมดยุคของอิทธิพลหรือกระแส ที่สามารถควบคุมทิศทางของแนวหนังให้อยู่ในโทนเดียวกันในช่วงเวลา หรือระยะเวลาหนึ่งได้ ยกเว้นว่าเป็นความนิยม ความคลั่งไคล้ อย่างเช่น ที่ ภ.เกาหลีเคยทำได้อยู่ช่วงนึงแต่ก็เป็นระยะเวลาสั้นๆ
สูตรสำเร็จของหนังอีกประเภทนึงก็คือ หนังคู่เหมือน ที่ก็มีมานานแล้วเหมือนกัน ไม่รู้ว่าใครเป็นต้นตำรับแต่ที่เห็นได้เด่นชัดก็คือหนังฮอลลีวู้ด ซึ่งไม่แน่เสมอไปว่าหนังที่ออกฉายก่อนจะเป็นหนังต้นแบบ แล้วหนังที่ออกฉายทีหลังจะเป็นหนังเลียนแบบ เพราะบ่อยครั้งที่หนังเลียนแบบชิงออกฉายตัดหน้าหนังต้นแบบก็เป็นไปได้ และมูลเหตุจูงใจของหนังคู่เหมือนก็เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุดังนี้
1.เป็นไปได้จากความบังเอิญจริงๆ อันเนื่องมาจากกระแสของแนวหนังนั้น กำลังจะมาหรือเป็นประเด็นใหญ่ทางสังคมหรือประเทศชาติ หรือระดับโลก เช่น ประเด็นด้านเชื้อชาติเหยียดสีผิว,ประเด็นด้านความขัดแย้งสงคราม,ประเด็นด้านความรักชาติหรือฮีโร่ของประเทศ,ประเด็นด้านภัยพิบัติธรรมชาติ,ประเด็นด้านสิทธิหรือเสรีภาพทางสังคม,ประเด็นเรื่องเพศ,ประเด็นเรื่องการก่อการร้าย,ประเด็นด้านจารกรรมสืบราชการลับ,ประเด็นด้านค้นพบวิทยาการใหม่ๆ เช่น จีโนม,ตัดต่อพันธุวิศวกรรม,การโคลนนิ่ง,ประเด็นด้านความก้าวหน้าทางด้านอวกาศ หรือเทคโนโลยีนอกโลก,ประเด็นด้านมนุษย์ต่างดาว เป็นต้น ทำให้เกิดการสร้างหนังที่มีพล็อตเรื่องและหน้าหนังคล้ายกันขึ้นมาในระยะเวลาไล่เลี่ยกัน และออกฉายใกล้กันหรือเกือบจะชนกันเลย
2.เป็นไปได้ว่าหนังต้นแบบโดยทีมงานของสตูดิโอหนึ่ง ได้วางโครงเรื่องไว้แล้วว่าจะสร้าง แต่ 1 ในทีมงานนั้นหรือหลายคนในทีม แยกตัวไปทำงานกับอีกสตูดิโอหนึ่ง จึงนำเอาไอเดียที่เคยคิดไว้ว่าจะทำกับสตูดิโอเดิมไปทำกับอีกสตูดิโอแห่งใหม่ แล้วจึงเกิดการสร้างหนังที่เป็นคู่เหมือนขึ้นมา ไม่ได้บอกว่าเลียนแบบ แต่อาจเป็นเพราะเป็นทีมงานเดียวกันแต่แยกไปอยู่กับอีกที่นึงแล้ว ซึ่งกลายมาเป็นคู่แข่งกันโดยบังเอิญหรือตั้งใจก็ได้ เหตุการณ์นี้เคยเกิดขึ้นแล้วกับผลงานของ pixar vs dreamwork การจะกล่าวหาว่าใครลอกเลียนแบบใครจึงเป็นเรื่องยาก แต่ประชาชนคนดูสามารถตัดสินเอาเองได้ว่าพล็อตแบบเดียวกัน ใครทำออกมาแล้วเจ๋งกว่ากันก็เท่านั้น อาทิ a bug’s life กับ Antz ,Toy Story กับ Small Soldier และ Monster Inc กับ Shrek ทุกวันนี้หนังคู่เหมือนจากทั้ง 2 ค่ายนี้คงลดลงไปแล้ว เนื่องจากต่างฝ่ายต่างงัดเอากลยุทธ์และจุดขายที่ไม่เหมือนกันมาสู้กัน แนวทางของหนังจึงฉีกและต่างกันออกไปจากยุคแรกๆ
3. เป็นไปได้ที่สุดว่าสตูดิโอที่คิดจะทำหนังต้นแบบของตนเอง ดันทำข่าวรั่วหรือความลับแตก เรื่องไปถึงหูหรือโดนล้วงความลับจากสตูดิโอคู่แข่ง ทำให้คู่แข่งคิดจะทำหนังแบบเดียวกันออกมาชนเสียเลยในเวลาไล่เลี่ยกัน เพื่อวัดกันไปเลยเรื่องรายได้และกระแสตอบรับ แต่ว่ามีจุดที่น่าสังเกตก็คือว่า คู่แข่งนั้นรู้ข้อมูลรายละเอียดหรือกิมมิคของหนังต้นแบบมากน้อยเพียงใดหรือไม่ด้วย เพราะหลายกรณีพิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าหนังที่เลียนแบบหลายเรื่องแล้วออกฉายตัดหน้าคู่แข่งนั้น พังพาบไม่เป็นท่า และรายได้ก็สู้หนังต้นแบบไม่ได้ หรืออีกกรณีนึงที่สตูดิโอของหนังต้นแบบสืบรู้ว่า หนังของตนกำลังจะถูกสร้างเลียนแบบจึงมีการปรับบท ปรับหน้าหนังเสียใหม่ ไม่ให้เหมือนหนังคู่แข่ง สุดท้ายแล้วกลายเป็นหนังของตนซึ่งเป็นหนังต้นแบบแป้กไม่เป็นท่า ก็เคยเกิดขึ้นมาแล้ว ดังนั้น บางทีหนังต้นแบบก็ไม่ใช่สูตรสำเร็จเสมอไปที่หนังต้นแบบจะสร้างและทำรายได้ได้ดีกว่าหนังเลียนแบบ หากฝีมือห่วยหรือสู้ไม่ได้นั่นเอง ยังไม่นับเงินทุนที่ถูกนำมาสร้างด้วยว่าหนังต้นแบบหรือหนังเลียนแบบใครลงทุนถึงกว่ากัน
4. เป็นไปได้ว่าสตูดิโอ 2 แห่ง คิดตรงกัน ประกาศว่าจะสร้างหนังในแบบพล็อตที่ใกล้เคียงกันหรือหน้าหนังเหมือนกันออกมา ฝั่งไหนประกาศก่อนก็ถือเป็นหนังต้นแบบ อีกฝั่งประกาศทีหลังจึงกลายเป็นหนังเลียนแบบไปโดยปริยาย แล้วจากนั้นก็มาแย่งชิงความได้เปรียบว่าใครจะสร้างเสร็จแล้วได้เข้าฉายก่อนกัน หนังคู่เหมือนในกรณีนี้ จัดเป็นคู่เหมือนที่ไม่มีความใกล้เคียงกันซักเท่าไหร่ เนื่องจากต่างฝ่ายต่างเก็บงำความลับของตนเอาไว้ และก็ชิงความได้เปรียบกันแบบสูสี หมัดต่อหมัด บางครั้งเหมือนสร้างเสร็จออกฉายแล้ว แทบจะไม่ใช่หนังคู่เหมือนกันเลยก็เป็นได้ ไม่ได้มีความคล้ายคลึงอะไรกันเลย แม้แต่กระทั่งหน้าหนัง มีเพียงแนวของหนังและพล็อตเรื่องที่ก็ไม่เหมือนซะทีเดียว
10 กรณีของหนังคู่เหมือนที่ทางนักวิจารณ์จากฮอลลีวู้ดนำมาจับผิด ได้แก่
1.คู่แรกระหว่าง Antz กับ A Bug’s Life "Antz" (Dreamworks Animation/Universal) - Oct. 2, 1998 Global box office: $171 million vs "A Bug's Life" (Pixar/Disney) - Nov. 25, 1998 : Antz ออกฉาย ตุลาคม ปี 1998 ทำรายได้ทั่วโลกไปทั้งหมด 171 ล้านเหรียญ : ส่วน A Bug’s Life ออกฉายพฤศจิกายน ปี 1988 เช่นเดียวกัน Global box office: $363 million : แต่ทำรายได้มากกว่าไปถึง 363 ล้านเหรียญ ทุกคนทั้งโลกทราบว่า A Bug’s Life คือหนังต้นแบบ ด้วยรูปลักษณ์ และคาแร็กเตอร์ที่สดใสและภาพสีสันที่สวย ฉูดฉาด ประทับใจกว่า Antz จริงๆ
3.คู่ระหว่าง Gordy vs Babe "Gordy" (Miramax) - May 12, 1995 Global box office: $3.9 million vs "Babe" (Universal Pictures) - Aug. 4, 1995 Global box office: $254 million เป็นหนังเกี่ยวกับหมูน่ารักทั้งคู่ ออกฉายปีเดียวกัน คือ 1995 แต่ Babe นั้นกินขาด แถมได้เข้าชิงออสการ์ด้วยในปีนั้น รายได้ที่แตกต่างกันลิบลับ เป็นผลจากความน่ารักมีเสน่ห์ของเจ้า Babe จริงๆ แม้ว่าจะเข้าฉายทีหลัง แต่ดังกว่าทั้งๆ ที่เจ้า Gordy เป็นหนังในเครือของค่ายวอลท์ดิสนี่ย์และเป็นเจ้าหมูน้อยในนิทานของต้นตำรับเสียด้วย
4.คู่ระหว่าง Capote vs Infamous "Capote" (Sony Pictures Classics) - Sept. 30, 2005 Global box office: $49. 2 million VS "Infamous" (Warner Independent) - Oct. 13, 2006 Global box office: $2.6 million หนังคู่เหมือนคู่นี้สร้างและออกฉายคนละปีกัน โครงเรื่องเดียวกันแต่สร้างออกมาแตกต่างกัน Capote ทำออกมาได้ดี ทำให้ Infamous ไม่ได้รับการกล่าวถึงมากนัก
5.คู่ระหว่าง 'First Daughter' vs. 'Chasing Liberty' "First Daughter" (20th Century Fox) - January 9, 2004 Global box office: $10.4 million vs "Chasing Liberty" (Warner Bros.) - Sept. 24, 2004 Global box office: $12.3 million หนังคู่เหมือนคู่นี้ ผู้เขียนยอมรับสารภาพเลยว่าไม่เคยได้ดูทั้ง 2 เรื่อง และไม่รู้จักหรือได้ยินชื่อมาก่อน แต่เข้าใจว่าคงมีเค้าโครงที่เหมือนกันมาก จนเป็นที่สนใจและจับมาเป็นประเด็นอีก 1 คู่
6.คู่ระหว่าง'Dante's Peak' vs. 'Volcano' "Dante's Peak" (Universal Pictures) - Feb. 7, 1997 Global box office: $178 million vs "Volcano" (20th Century Fox) - April 25, 1997 Global box office: $122 million หนังคู่เหมือน 2 เรื่องนี้ฉายในระยะเวลาใกล้กันปี 1997 ทำรายได้ก็ใกล้เคียงกันทั้งคู่ มีดาราแม่เหล็กพอๆ กัน พล็อตเรื่องคล้ายกัน ความสนุกก็พอๆ กัน จัดเป็นหนังคู่เหมือนที่สูสีที่สุดคู่นึง
8. คู่ระหว่าง'The Illusionist' vs. 'The Prestige' "The Illusionist" (Yari Film Group) - Aug. 18, 2006 Global box office: $88 million vs "The Prestige" (Touchstone Pictures) - Oct. 20, 2006 Global box office: $110 million เป็นหนังคู่เหมือนที่ออกฉายปีเดียวกันคือ 2006 เก็บรายได้ไปพอจะใกล้เคียงบ้าง แต่ The Prestige ได้รับการกล่าวขวัญถึงในวงกว้างกว่า คนทั่วไปแทบไม่รู้เลยว่าหนังอย่าง The Prestige จะมีคู่เหมือนด้วย ถ้าอย่างนั้นใครเป็นต้นแบบกันแน่ ในเมื่อ The Illusionist ออกฉายก่อน
9. คู่ระหว่าง 'Prefontaine' vs. 'Without Limits' "Prefontaine" (Hollywood Pictures) - January 24, 1997 Box office: $589, 000 vs "Without Limits" (Warner Bros. ) - Sept. 11, 1998 Box office: $777,000 เป็นหนังคู่เหมือนที่ออกฉายคนละปี รายได้ต่ำทั้งคู่ แม้ว่าโครงเรื่องจะเหมือนกัน แต่รายละเอียดปลีกย่อยอาจแตกต่างกันบ้าง ไม่ค่อยได้รับการกล่าวขวัญถึงด้วยกันทั้งคู่
10.คู่ระหว่าง 'Tombstone' vs. 'Wyatt Earp' "Tombstone" (Buena Vista Pictures) - Dec. 24, 1993 Domestic box office: $56 million vs "Wyatt Earp" (Warner Bros.) - June 24, 1994 Domestic box office: $25 million เป็นหนังคู่เหมือนที่ออกฉายคนละปี รายได้แตกต่างกันมาก โดยโครงเรื่องที่คล้ายกัน แต่รายละเอียดเนื้อหาไม่เหมือนกัน โดยที่ Tombstone เป็นหนังที่ผู้คนจดจำได้มากกว่า Wyatt Earp
หนังคู่เหมือนเมื่อปีที่แล้วอย่าง Mirror Mirror กับ Snow White and The Huntsman หนังที่ว่าด้วยเรื่องของสโนว์ไวท์ด้วยกันทั้งคู่แต่นำเสนอในประเด็นต่างกัน และหนังคู่เหมือนของปีนี้อย่าง After Earth กับ Oblivion หนังที่ว่าด้วยประเด็นมนุษย์ที่ต้องเอาตัวรอดภายหลังยุคโลกเสื่อมสลายไปแล้ว , Olympus Has Fallen กับ White House Down หนังที่ว่าด้วยประเด็นการโจมตีทำเนียบขาวเหมือนๆ กันจากผู้ก่อการร้าย ซึ่งไม่รู้ว่าใครลอกเลียนแบบใครหรือเป็นความบังเอิญอีกแล้วครับท่าน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น